Pisanie tekstów piosenek to w pewnym sensie ciągłe manewrowanie i szukanie złotego środka. Pomiędzy swobodnym wyrażaniem swoich intencji słowem i muzyką, a wymaganiami związanymi z tą konkretną formą sztuki. Pomiędzy odsłanianiem siebie i swoich osobistych doświadczeń czy refleksji, a poszukiwaniem uniwersalności tematu. Pomiędzy poezją a opowiadaniem zwykłym ludzkim językiem. Pomiędzy zaspokajaniem potrzeby twórczej ekspresji i potrzeby dotarcia do odbiorców.
Zdarza się, że w tym procesie poszukiwań obierzemy jakiś zły zakręt, czy dokonamy wyborów, które po jakimś czasie chcielibyśmy zmienić, chociaż w danym momencie wydają się mieć głęboki sens.
Jakie są najczęstsze błędy przy pisaniu tekstów piosenek?
Na początek zastanowiłabym się nad słowem “błędy”. Bo co to właściwie oznacza, kiedy mówimy o sztuce?
Może błąd to coś, co sprawia, że nasze teksty nie wpadają w ucho? Może to coś, co sprawia, że odbiorcy nie rozumieją, o czym śpiewamy? A może po prostu użycie słów czy sformułowań nie do końca poprawnych pod względem gramatycznym czy stylistycznym?
Wiele zależy od Twoich celów. Czy chcesz pisać dla szerszej publiczności? Czy chcesz pisać teksty jednoznaczne i niepodlegające interpretacji? Czy masz jakiś powód, żeby użyć tego a nie innego słowa w tekście? Może stylizujesz tekst, lub wkładasz go w usta jakiejś postaci?
Jeśli zrozumiesz swoje cele, będzie Ci łatwiej dostrzec, co utrudnia Ci ich realizację. I być może to są właśnie Twoje błędy.
Przykłady?
- Zbyt skomplikowane teksty – zasadniczo tekstowi piosenki dobrze robi, kiedy jest prosty i zrozumiały. Jednak to nie oznacza, że zawsze musi taki być. Chcesz napisać tekst metaforyczny, impresyjny? To tylko Twój artystyczny wybór.
Jak uniknąć tego błędu:
Poproś kogoś zaufanego, żeby przeczytał Twój tekst lub go posłuchał. Zapytaj o odczucia, skojarzenia, interpretacje i zobacz, jak czujesz się z odpowiedzią tej osoby. Dzięki temu łatwiej Ci będzie zdecydować, czy chcesz w swoim tekście coś zmienić. - Brak emocji w tekście – to raczej pewnik: tekst piosenki musi wzbudzać emocje, aby przyciągnąć słuchaczy. Te emocje mogą być najróżniejsze. Smutek, radość, nostalgia, tęsknota, złość. Ale również ciekawość. Lub zachwyt – jeśli nie nad historią, którą opowiadasz, to nad słowami, których używasz lub nad tym, jak ubierasz je w dźwięki.
Jak uniknąć tego błędu:
Opowiadaj obrazami, opowiadaj wszystkimi zmysłami. Pokazuj, co czują bohaterki i bohaterowie Twoich tekstów. Nie ukrywaj tego, co Ty czujesz na dany temat. Twoje emocje to piękny dar dla publiczności. - Powtarzalność tematów lub ich zbytnia niszowość – są takie tematy, które były już w piosenkach wielokrotnie poruszane. I w ogóle nie oznacza to, że nie należy już o nich pisać, bo jak niby wyglądałby świat muzyki, gdyby od tej pory nie wolno było już pisać o miłości?
Jak uniknąć tego błędu:
Ważne jest, żeby opowiadać o tych tematach po swojemu. Przepuszczać je przez swoją wrażliwość, przez swój język, przez swoje doświadczenia. I nie popaść przy tym w drugą skrajność, jaką jest zbytnia niszowość poruszanego tematu, która może sprawić, że odbiorcom trudno będzie się z naszym tekstem utożsamić. - Niedopasowanie tekstu do melodii – tekst piosenki powinien harmonijnie współgrać z muzyką, a nie być na niej wymuszony, czy jakoś w nią wciśnięty. Słychać czasem w piosence, że jakieś słowo pojawiło się na końcu wersu tylko dlatego, że potrzebny był rym. Albo gdzieś w środku, bo brakowało jednej czy dwóch sylab. Czasem zagęszczenie sylab na jeden dźwięk niespodziewanie się zwiększa. Czasem przypadkowo poprzesuwane są akcenty (i nie mówię tu o celowej transakcentacji, która jest wspaniałym środkiem wyrazu). A czasem w tekst upchnięte są głoski, których po prostu nie da się zaśpiewać.
Jak uniknąć tego błędu:
Zwróć uwagę na melodię języka i upewnij się, że dobrze się komponuje z melodią Twojej piosenki. Zastanów się nad każdym słowem w swoim tekście – czy wnosi jakieś znaczenie, czy jest tylko zapychaczem? Jeśli to drugie, usuń je lub zastąp innym wyrazem, nawet za cenę przebudowania większego fragmentu tekstu. - Brak refrenu, haczyka czy innego powtarzalnego elementu w Twojej piosence – dobrze jest, jeśli piosenka zostaje w głowie na dłużej. Jeszcze lepiej, jeśli już przy pierwszym odsłuchaniu zaczynamy ją w pewnym momencie podśpiewywać pod nosem. Żeby mogło się tak stać, w piosence niezbędny jest jakiś powtarzalny element. Może to być refren, a może być pojedyncze słowo.
Jak uniknąć tego błędu:
Znajdź w swoim tekście jakiś mocny element – słowo, wers, kilka wersów. Poszukaj sposobu na to, żeby go powtórzyć kilka razy.
BONUS – największy błąd w pisaniu tekstów piosenek
Jaki jest największy błąd w pisaniu tekstów piosenek? Niepisanie w obawie przed błędami. Błędy są ok. Jeśli po jakimś czasie masz ochotę swój tekst zmienić, przepisać na nowo, to też jest ok. Wszystko to jest częścią procesu twórczego.
Jeśli unikasz pisania, bo boisz się popełniać błędy, nie będziesz mieć szansy nauczyć się nowych rzeczy, a co gorsza, wiele pięknych tekstów, które możesz napisać, nigdy nie powstanie.
Jak uniknąć tego błędu:
Pisz. Zacznij teraz.